پشم سنگ، یکی از عایق‌های حرارتی و صوتی مؤثر، در صنعت ساخت‌وساز و دیگر صنایع محسوب می‌شود و به دلیل سازگاری با محیط زیست به‌عنوان یک عایق «سبز» شناخته می‌شود. این عایق، یک ماده طبیعی است که در ابتدا کشف و پس از آن به‌شکل صنعتی ساخته شد. ما در این مقاله تاریخچه پشم سنگ را، از کشف تا تولید صنعتی آن، بررسی می‌کنیم.

چه کسی برای اولین بار پشم سنگ را کشف کرد؟

پشم سنگ (rock wool) برای اولین‌بار در دهه 1840 کشف شد، اما نام فردی که این ماده را کشف کرد در تاریخچه پشم سنگ ذکر نشده است. این ماده طبیعی، در بقایای مواد آتشفشانی پیدا شد و از آنجا که ظاهری مشابه با پشم داشت توجه افراد را به خود جلب کرد. با کمی بررسی، محققان متوجه شدند که سنگ‌های آتشفشانی پس از ذوب، در شرایط خاصی به این ماده تبدیل می‌شوند. از آنجا که پشم سنگ، ظاهری شبیه به پشم داشت و از سنگ آتشفشانی تولید می‌شد، این نام را به آن اختصاص دادند. لازم به ذکر است که گاهی پشم سنگ با نام پشم معدنی یا mineral wool نیز شناخته می‌شود که اشاره به هویت معدنی آن دارد.

خاستگاه اولیه پشم سنگ کجاست؟

خاستگاه اولیه پشم سنگ گدازه‌های کوهای آتشفشانی است. بااین‌حال، اولین‌بار این ماده در کوه‌های آتشفشانی هاوایی دیده شد؛ اما می‌توان آن را در کوه‌های آتشفشانی دیگر نیز یافت. لازم به ذکر است که همیشه گدازه‌های همه سنگ‌های آتشفشانی به پشم سنگ تبدیل نمی‌شوند. برای ایجاد پشم سنگ از سنگ‌های مذاب آتشفشانی شرایط خاصی مورد نیاز است که دانشمندان برای ساخت پشم سنگ مصنوعی از آن استفاده می‌کنند. بیایید با تاریخچه پشم سنگ مصنوعی آشنا شویم.

تاریخچه پشم سنگ

پشم سنگ یا همان پشم معدنی، به‌عنوان یک ماده عایق حرارتی و صوتی، نقش مهمی در صنعت ساختمان‌سازی و دیگر صنایع دارد. این ماده در صنعت از طریق چرخاندن یا کشیدن مواد معدنی ذوب‌شده یا سنگی مانند سرباره و سرامیک به‌دست می‌آید. در این بخش از مقاله، تاریخچه پشم سنگ مصنوعی را قدم‌به‌قدم بررسی می‌کنیم.

آغاز پیدایش پشم سنگ

تاریخچه پشم سنگ مصنوعی که با الهام از پشم سنگ طبیعی ساخته شد، به سال 1840 بازمی‌گردد. در آن زمان، ادوارد پری (Edward Parry) در ولز اقدام به تولید سرباره پشم کرد. این فرآیند، اگرچه ابداعی نوین بود، اما به دلیل عدم کنترل و نگهداری از الیاف تولیدی، به‌زودی متوقف شد. این الیاف در هوا معلق شده و باعث مشکلات تنفسی برای کارگران می‌شدند. بنابراین، به دلیل خطرات جدی برای سلامت کارگران، این روش در نهایت به فراموشی سپرده شد.

بااین‌حال، در سال 1870، جان پلیر (John Player) در ایالات متحده یک روش جدید برای تولید پشم معدنی را اختراع کرد و اولین تولید تجاری آن در سال 1871 در جورگسماریان‌هوت (Georgsmarienhütte) در آلمان آغاز شد. این فرآیند شامل دمیدن یک جریان قوی از هوا بر روی سرباره مایع بود، که شباهت زیادی به ایجاد طبیعی الیاف نازک سرباره آتش‌فشانی از کوه‌های آتش‌فشانی داشت. این روش جدید، موجب تولید الیاف با کیفیت‌تری شد که به سرعت مورد توجه صنایع مختلف قرار گرفت.

توسعه و گسترش پشم سنگ

با پیشرفت‌های صنعتی، پشم سنگ به عنوان یک ماده عایق حرارتی شناخته شد و به‌طور گسترده‌ای در ساختمان‌ها و کارخانه‌ها استفاده گردید.

در دهه‌های 1970 و 1980، انواع جدیدی از پشم معدنی معرفی شدند که شامل پشم سنگ و پشم سرباره بود. این مواد به دلیل ویژگی‌های عایق بودن، وزن سبک و مقاومت در برابر حرارت، به سرعت در بازار محبوبیت یافتند.

پشم سنگ به ویژه به دلیل توانایی‌هایش در جذب صدا و مقاومت در برابر آتش، در صنایع مختلفی از جمله ساختمانی و پتروشیمی به‌کار گرفته شد. این ماده نه تنها به عنوان عایق حرارتی کاربرد داشت، بلکه در کاربردهایی مانند فیلتر کردن، عایق صوتی و حتی به عنوان بستر رشد در کشت هیدروپونیک نیز مفید بود.

نوآوری‌های جدید

در سال 1942، اولین پشم معدنی طراحی شده برای کاربردهای دمای بالا در ایالات متحده اختراع شد، اما تولید تجاری آن تا حدود سال 1953 امکان‌پذیر نبود. این نوع پشم معدنی برای استفاده در کوره‌های صنعتی و ریخته‌گری‌ها طراحی شده و معمولاً می‌تواند دماهای بالای 1000 درجه سانتی‌گراد را تحمل کند. با توجه به هزینه بالا و در دسترس بودن محدود این نوع پشم، تنها در کاربردهای صنعتی با دمای بالا به کار می‌رود.

امروزه، شرکت‌های تولیدی مختلف در ایران و جهان، با استفاده از تکنولوژی‌های جدید، به تولید پشم سنگ با ویژگی‌های بهبود یافته می‌پردازند. این کارخانه‌ها با رعایت استانداردهای بین‌المللی، محصولاتی تولید می‌کنند که هم از نظر ایمنی و هم از نظر عملکرد، در سطح بالایی قرار دارند.

در چند سال اخیر، پشم سنگ به شکل‌های مختلفی ساخته می‌شود؛ از جمله به صورت پشم بادی، در بسترهای ماژولار و پنل‌های عایق ساختاری. این تنوع در کاربردها و قابلیت‌های پشم سنگ، آن را به یک انتخاب مناسب برای انواع پروژه‌های ساختمانی تبدیل کرده است.

ازاینکه تا پایان مقاله تاریخچه پشم سنگ همراه ما بودید متشکریم.

برگرفته شده از:

https://en.wikipedia.org/wiki/Mineral_wool