عایق‌کاری نقش اساسی در بهره‌وری انرژی و پایداری ساختمان‌ها و صنایع دارد. عایق الاستومری نوعی عایق لاستیکی منعطف و مصنوعی است که به دلیل عملکرد عالی حرارتی و مقاومت در برابر رطوبت استفاده گسترده‌ای دارد. وزن سبک و سهولت نصب، این عایق را به گزینه‌ای ارجح برای پروژه‌های مسکونی و تجاری تبدیل می‌کند. به همین دلیل، در این مطلب از وبلاگ سازه عایق به این سوالات پاسخ می‌دهیم که عایق الاستومری چیست و چه ویژگی‌ها و کاربردهایی دارد.

عایق الاستومری چیست؟

عایق الاستومری (Elastomeric insulation) نوعی عایق فوم سلول بسته انعطاف‌پذیر است که معمولاً از لاستیک‌های مصنوعی مانند مونومر اتیلن پروپیلن دی ان (EPDM) یا نئوپرن ساخته می‌شود.

ویژگی اصلی آن توانایی کشش و بازیابی شکل بدون از دست دادن خواص عایق است. این انعطاف‌پذیری به آن اجازه می‌دهد تا به راحتی با سطوح نامنظم منطبق شود و آن را برای کاربردهای مختلف از جمله لوله‌ها، کانال‌ها و تجهیزات با شکل نامنظم مناسب می‌سازد.

از آنجایی که عایق الاستومری سلول بسته است به طور موثری از عبور هوا و رطوبت جلوگیری می‌کند و در کاهش انتقال حرارت و جلوگیری از تراکم بسیار موثر است.

این ویژگی منجر به صرفه‌جویی قابل توجهی در انرژی و بهبود سطح آسایش در ساختمان‌ها و محیط‌های صنعتی می‌شود. دوام و مقاومت آن در برابر اشعه ماوراء بنفش، رطوبت و بسیاری از مواد شیمیایی باعث افزایش طول عمر و مناسب بودن آن برای کاربردهای مختلف در فضای باز و محیط‌های سخت می‌شود.

تاریخچه عایق الاستومری

توسعه عایق الاستومری به طور ذاتی با پیشرفت در فناوری لاستیک مصنوعی مرتبط است. در حالی که مفهوم عایق انعطاف‌پذیر قبلا وجود داشت، پذیرش گسترده در اواسط قرن بیستم با افزایش در دسترس بودن و مقرون به صرفه بودن لاستیک‌های مصنوعی مانند نئوپرن و EPDM آغاز شد.

این مواد در مقایسه با لاستیک طبیعی خواص برتری داشتند و مقاومت بیشتری در برابر تخریب ناشی از اشعه ماوراء بنفش، ازن و مواد شیمیایی مختلف از خود نشان دادند.

کاربردهای اولیه عمدتاً بر روی تنظیمات صنعتی متمرکز بود، جایی که توانایی عایق‌بندی لوله‌ها و تجهیزات با شکل نامنظم مزایای قابل توجهی نسبت به عایق صلب داشت. توسعه روش‌های کاربرد اسپری، کاربرد آن را بیشتر گسترش داد، نصب را ساده کرد و امکان پوشش مؤثر هندسه‌های پیچیده را فراهم نمود.

همانطور که صرفه‌جویی در انرژی به یک اولویت تبدیل شد، تقاضا برای عایق‌بندی موثر به طور چشمگیری افزایش یافت. عایق الاستومری با عملکرد حرارتی برتر و سهولت کاربرد، کشش قابل توجهی در ساخت و سازهای صنعتی و تجاری به دست آورد. تحقیق و توسعه مداوم منجر به بهبود فرمولاسیون با خواص حرارتی، مقاومت در برابر آتش و دوام بیشتر شد.

امروزه، عایق الاستومری یک جزء ضروری و پذیرفته شده در کاربردهای متعدد، از سیستم‌های HVAC و تبرید گرفته تا خطوط لوله و تجهیزات فرآیند صنعتی است که به طور مداوم اثربخشی خود را در کاهش مصرف انرژی و افزایش بازده عملیاتی کلی نشان می‌دهد.

مواد تشکیل‌دهنده عایق الاستومری چیست؟

ترکیبات دقیق عایق الاستومری بسته به سازنده و محصول خاص متفاوت است، اما به طور کلی شامل موارد زیر است:

لاستیک مصنوعی: این جزء اصلی است که خاصیت ارتجاعی و انعطاف‌پذیری را فراهم می‌کند. رایج‌ترین انواع آن EPDM (مونومر اتیلن پروپیلن دی ان) و نئوپرن (پلی کلروپرن) است. انتخاب لاستیک بر خواص عایق مانند مقاومت در برابر دما، مقاومت شیمیایی و مقاومت در برابر اشعه ماوراء بنفش تأثیر می‌گذارد.

عامل دمنده: این عامل، ساختار سلول بسته فوم را ایجاد می‌کند. عوامل متداول دمنده شامل گزینه‌های سازگار با محیط زیست مانند آب یا هیدروکربن‌ها هستند که جایگزین گزینه‌های قدیمی‌تر و تخریب‌کننده لایه ازن هستند. نوع و مقدار ماده دمنده به طور قابل توجهی بر مقدار R-value (مقاومت حرارتی) و چگالی عایق تأثیر می‌گذارد.

پرکننده‌ها: برای اصلاح خواص محصول نهایی مانند چگالی، استحکام و هدایت حرارتی اضافه می‌شوند. پرکننده‌های رایج شامل کربن سیاه (برای محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش و استحکام بهبود یافته)، کربنات کلسیم و سایر مواد معدنی است.

افزودنی‌ها: افزودنی‌های مختلفی برای افزایش خواص خاص گنجانده شده است. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تثبیت‌کننده‌ها: برای محافظت در برابر تخریب و اکسیداسیون UV.
• آنتی‌اکسیدان‌ها: برای افزایش طول عمر مواد.
• بازدارنده‌های شعله: برای بهبود مقاومت در برابر آتش.
• نرم‌کننده‌ها: برای بهبود انعطاف‌پذیری و کارایی.
• رنگ‌ها: برای ارائه رنگ‌های مختلف برای اهداف زیبایی‌شناختی یا نشان دادن ویژگی‌های خاص.

انواع عایق‌های الاستومری

به طور کلی دو نوع عایق الاستومری رولی (ورقی) و لوله‌ای وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

عایق الاستومری رولی یا ورقی

این نوع عایق در ضخامت‌‌های مختلف موجود است که با توجه به شرایط مکانی و اقلیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از مزایای این قالب نصب آسان آن در فضاهای داخلی و خارجی ساختمان است.

همچنین این عایق‌ها جایگزین مناسبی برای فایبرگلاس هستند که با ساختار سلول بسته خود از اتلاف انرژی و افزایش طول عمر تاسیسات ساختمان جلوگیری می‌کنند.

انواع عایق الاستومری رولی یا ورقه‌ای:

• عایق الاستومری رولی ساده
• عایق رولی الاستومری روکش‌دار و بدون روکش
• عایق شانه تخم مرغی
• عایق الاستومری بلک پروتکت
• عایق پشت چسب ساده
• عایق با پشت چسب رزوه‌ای

عایق الاستومری لوله‌ای

این عایق از جمله عایق‌های حرارتی و برودتی محسوب می‌شود که از تراکم و یخ‌زدگی در لوله‌های آب سرد جلوگیری می‌کند و همچنین مانع کاهش دما و حرارت در سیستم‌های گرمایشی می‌شود.

همینطور عایق لوله‌ای از زنگ زدن لوله‌های فلزی در شرایط جوی مختلف جلوگیری می‌کند. عایق الاستومری لوله ای معمولا در ضخامت‌های 9، 13، 19، 25 میلی‌متر عرضه می‌شود.

انواع عایق الاستومری لوله‌ای

• لوله‌ای ساده
• عایق لوله الاستومری با پوشش محافظ مشکی و نقره‌ای

ویژگی‌های عایق الاستومری چیست؟

عایق الاستومری دارای ویژگی‌های کلیدی زیر است که آن را برای کاربردهای مختلف مناسب می‌سازد:

• انعطاف‌پذیری
• ساختار سلول بسته
• عایق حرارتی
• مقاومت در برابر رطوبت
• دوام
• عملکرد دمای پایین
• غیر سمی
• مقاومت در برابر آتش
• انتشار دود کم در صورت اشتعال
• تطبیق‌پذیری

این ویژگی‌ها عایق الاستومری را به گزینه‌ای ارجح در بسیاری از کاربردهای صنعتی، تجاری و مسکونی تبدیل می‌کند.

کاربردهای عایق الاستومری

عایق الاستومری به دلیل خواص عایق حرارتی عالی، انعطاف‌پذیری و مقاومت در برابر رطوبت و قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش به طور گسترده در کاربردهای مختلف از جمله موارد زیر استفاده می‌شود.

• سیستم‌های گرمایش و تهویه هوا (HVAC)
• سیستم‌های تبرید
• لوله‌کشی آب سرد
• لوله‌کشی آب گرم
• سیستم‌های حفاظت از آتش
• تجهیزات صنعتی
• عایق صدا
• کاربردهای دریایی (لوله‌ها و تجهیزات عایق در کشتی‌ها و سکوهای دریایی)
• صنعت خودرو
• ساختمان
• تجهیزات پزشکی
• سیستم های حرارتی خورشیدی
• کاربردهای برودتی
• سیم‌کشی برق
• گلخانه

این تنوع کاربردها تطبیق‌پذیری و کارایی عایق الاستومری را در صنایع و محیط‌های مختلف نشان می‌دهد.

مزایای استفاده از عایق الاستومری چیست؟

مزایای استفاده از عایق الاستومری عبارتند از:

• عایق حرارتی عالی
• عایق صوتی
• مقاومت در برابر رطوبت
• نصب آسان
• پایداری شیمیایی
• دوام و طول عمر بالا
• وزن سبک
• عدم نیاز به پوشش اضافی
• دوستدار محیط زیست
• مقرون به صرفه

این مزایا باعث شده‌اند که عایق‌های الاستومری در بسیاری از صنایع و کاربردها مورد استفاده قرار گیرند.

طریقه نصب عایق الاستومری

برای نصب این عایق، ابتدا باید سطح مورد نظر تمیز و خشک باشد. در مرحله بعد، عایق الاستومری را به اندازه مناسب برش زده و به‌طور دقیق دور لوله‌ها یا سطوح مورد نظر قرار می‌دهیم.

برای اطمینان از چسبندگی و جلوگیری از نفوذ رطوبت، می‌توان از چسب‌های مخصوص عایق استفاده کرد. همچنین، درزها و اتصالات عایق باید به‌خوبی پوشش داده شوند تا از ایجاد نقاط سرد و گرم جلوگیری شود.

پس از قرار دادن عایق، مرحله نهایی شامل بررسی کیفیت نصب و اطمینان از عدم وجود شکاف یا درز در نقاط مختلف است.

در صورت نیاز، می‌توان از نوارهای عایق اضافی برای پوشش نقاط حساس استفاده کرد. همچنین، رعایت نکات ایمنی در حین کار با مواد شیمیایی و ابزارآلات الزامی است.

با نصب صحیح عایق الاستومری، می‌توان به بهبود کارایی سیستم‌های حرارتی و برودتی و کاهش هزینه‌های انرژی کمک کرد.

تفاوت عایق الاستومری  NBR و  EPDM

عایق الاستومری NBR (نیتریل بوتادین رابر) و EPDM (اتیلن پروپیلن دی ان مونومر) هر دو موادی هستند دارای خواص و کاربردهای متمایز هستند.

NBR به دلیل مقاومت عالی خود در برابر روغن‌ها، سوخت‌ها و مواد شیمیایی شناخته شده است و آن را برای محیط‌هایی که احتمال قرار گرفتن در معرض چنین موادی وجود دارد، مناسب می‌سازد. همچنین دارای خواص عایق حرارتی خوبی بوده و انعطاف‌پذیر است و امکان نصب آسان را فراهم می‌کند.

در مقابل، EPDM به دلیل مقاومت عالی در برابر آب و هوا، پایداری ازن و مقاومت در برابر اشعه ماوراء بنفش ارزشمند است، که آن را برای کاربردهای خارج از منزل یا محیط‌هایی با نوسانات دمایی بالا ایده‌آل می‌کند.

در حالی که هر دو ماده عایق حرارتی موثری را ارائه می‌دهند، انتخاب بین آن‌ها اغلب به شرایط محیطی خاص و خطرات قرار گرفتن در معرض کاربرد بستگی دارد.

تفاوت عایق الاستومری ساده و روکش آلومینیوم چیست؟

عایق الاستومری ساده معمولاً فقط از ماده الاستومری تشکیل شده و برای جلوگیری از انتقال حرارت و رطوبت به کار می‌رود.

عایق الاستومری روکش آلومینیوم دارای یک لایه آلومینیومی در سطح خارجی خود است که علاوه بر خواص عایق حرارتی، از انعکاس حرارت و کاهش تابش گرما نیز بهره‌مند می‌شود. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که عایق با روکش آلومینیوم در شرایط خاص، مانند سیستم‌های تهویه و لوله‌کشی، کارایی بهتری داشته باشد.